Art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 08 marca 2013 r. - o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, przyznaje wierzycielowi prawo do żądania od dłużnika, bez wezwania, zapłaty kwoty stanowiącej równowartość 40 euro przeliczonej na złote przeliczonej według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Z uprawnienia tego skorzystać mogą jednakże jedynie wierzyciele, będący stronami transakcji handlowych, których stronami byli:

1/ przedsiębiorcy, w rozumieniu przepisów art. 4 ustawy z dnia 02 lipca 2004 r. - o swobodzie działalności gospodarczej;
2/ podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 02 lipca 2004 r. - o swobodzie działalności gospodarczej;
3/ podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych;
4/osoby wykonujące wolny zawód;
5/oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych;
6/ zagraniczni przedsiębiorcy, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 06 lipca 1982 r. - o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, prowadzący przedsiębiorstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
7/ przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym  lub Konfederacji Szwajcarskiej.


Prawo do żądania kwoty, o której mowa powyżej przysługuje wierzycielowi od dłużnika nie będącego podmiotem publicznym, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych (o ile strony nie uzgodniły wyższych odsetek), za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli łącznie spełnione zostały następujące warunki: po pierwsze, wierzyciel spełnił swoje świadczenia; po drugie, wierzyciel nie  otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie. Podkreślić przy tym należy, że w takim przypadku termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, chyba że strony w umowie wyraźnie ustalą inaczej i pod warunkiem że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela.

Jeśli chodzi natomiast o transakcje handlowe, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, to termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 30 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, a w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 2-4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. - o działalności leczniczej, termin ten nie może przekraczać 60 dni.

Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 r., sygn. akt: III CZP 94/15 rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, o której mowa w powołanym art. 10 ust. 1  ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały rzeczywiście poniesione.